Κηπουρικές εργασίες του φθινοπώρου – Καθάρισμα και Κλάδεμα

Φθινόπωρο. Οι μέρες μικραίνουν σιγά-σιγά και γίνονται ψυχρότερες. Ο χειμώνας δεν απέχει πολύ. Τι κάνει, λοιπόν, ο ιδιοκτήτης του κήπου το φθινόπωρο; Μα προετοιμάζεται για το χειμώνα, φυσικά!

Γενικές φροντίδες
Καθαρίζουμε κατ’ αρχήν ότι έχει μείνει από τα καλοκαιρινά φυτά, σκαλίζουμε τα κενά τμήματα του κήπου μας και προσθέτουμε, εφ' όσον δεν το έχουμε ήδη κάνει, τον Νοέμβριο, κομπόστ. Αν την προηγούμενη περίοδο είχαμε παρατηρήσει κάποιες ελλείψεις τον φυτών μας σε θρεπτικά στοιχεία (κάλιο, φώσφορο κ.λπ.), είναι η κατάλληλη στιγμή να τα ρίξουμε μαζί με το κομπόστ. Αν κατά το σκάλισμα παρατηρήσουμε ότι στον κήπο μας υπάρχουν ασπροσκούληκα (συχνά τα βρίσκουμε στις κακώς κομποστοποιημένες κοπριές) μπορούμε με καλό σκάλισμα να τα φέρουμε στην επιφάνεια. Το κρύο του χειμώνα και τα πουλιά θα φροντίσουν να τα εξαφανίσουν. Εναλλακτικά μπορούμε να ρίξουμε και λίγο θειικό σίδηρο που λειτουργεί και ως απολυμαντικό. Είναι ίσως η τελευταία ευκαιρία, για την κατασκευή κάποιας προστατευμένης γωνιάς ώστε να μεταφέρουμε όταν χρειαστεί -λόγω χαμηλών θερμοκρασιών- κάποια ευαίσθητα φυτά μας. Εναλλακτικά, ιδιαίτερα για τα μπαλκόνια, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε κάποιες ψάθες σαν ανεμοφράκτη. Οι ψεκασμοί των φυτών μας με εκχύλισμα φυκιών και πρόπολης, μπορούν να τους δώσουν τις αντοχές ώστε να αντεπεξέλθουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το χειμώνα. Πάντα μετά από ακραία καιρικά φαινόμενα ένας ψεκασμός με φύκια και πρόπολη βοηθάει τα φυτά μας να επανέλθουν στη φυσιολογική τους ανάπτυξη.

Κλάδεμα θάμνων και χαμόδεντρων
Εκ των πραγμάτων, το φθινόπωρο είναι η εποχή για όσους αγαπούν το κλάδεμα. Όλη η ανάπτυξη του καλοκαιριού θα χρειαστεί τώρα ένα χαλινάρι και το χαλινάρι είναι το κλάδεμα και το καθάρισμα του κήπου.

Όταν οι θάμνοι και τα χαμόδεντρα κιτρινίζουν, οι κλώνοι τους γέρνουν προς τα κάτω ή αρχίζουν να ξεραίνονται, είναι καιρός να τα κλαδέψετε. Αυτό συμβαίνει επειδή τα φυτά στέλνουν τους χυμούς τους πίσω στις ρίζες τους.  Εάν δεν κλαδευτούν, μπορεί να καταστραφούν.
Το είδος αυτό μπορεί να κλαδευτεί στο ένα τέταρτο περίπου του μεγέθους του. Αυτό, ωστόσο, μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με το είδος του θάμνου ή του χαμόδεντρου.

Κλάδεμα των φραχτών
Οι φράχτες θα πρέπει να κλαδεύονται για τελευταία φορά το φθινόπωρο, για να αποτραπεί αποσύνθεση από τη συσσώρευση υγρασίας. Κλαδεύετε τους φυλλοβόλους φράχτες μόνο μέχρι εκεί που φτάνετε χωρίς να δημιουργείτε τρύπες, γιατί δεν θα ξαναφυτρώσουν στη διάρκεια του χειμώνα και ο φράχτης θα δείχνει γυμνός. Επίσης φύλλα δέντρων που μπορεί να έχουν πέσει στο φράχτη θα πρέπει να αφαιρούνται, διότι στερούν από το φράκτη τον καθαρό αέρα και ήλιο και κι αυτό μπορεί αν τον οδηγήσει σε σάπισμα.

Κούρεμα του γρασιδιού
Η υγρασία και οι χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα όπως και η μικρή ηλιοφάνεια επηρεάζουν το γρασίδι. Γι’ αυτό χρειάζεται λίγη επιπλέων περιποίηση και φροντίδα πριν τα κρύα. Θα πρέπει κατ΄ αρχήν να σκουπίζονται τακτικά τα φύλλα που το φθινόπωρο πέφτουν πάνω στο γρασίδι, γιατί του στερούν το φως και ενθαρρύνουν το σχηματισμό ξερών, καφέ κηλίδων και την ανάπτυξη βρύων. Κουρέψτε το γρασίδι σας για τελευταία φορά γύρω στις αρχές Δεκεμβρίου. Βεβαιωθείτε ότι το γρασίδι δεν είναι πιο κοντό από 5 εκ., καθώς το ψηλότερο γρασίδι μπορεί να αξιοποιήσει καλύτερα τον λιγοστό ήλιο. Αυτό εξασφαλίζει μεγαλύτερη αντοχή στα ζιζάνια και τα βρύα.

Συνιστάται επίσης η χρήση ενός φθινοπωρινού λιπάσματος. Ενός λιπάσματος με χαμηλή περιεκτικότητα σε άζωτο και υψηλά επίπεδα καλίου αφού η υψηλή ποσότητα καλίου δυναμώνει το γρασίδι και αυξάνει την αντοχή του στον παγετό. Τα παραδοσιακά λιπάσματα γκαζόν δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται το φθινόπωρο, καθώς περιέχουν μεγάλη ποσότητα αζώτου και επιταχύνουν την ανάπτυξη του γκαζόν, με αποτέλεσμα να είναι πιο ευπαθές στον παγετό.

Φθινοπωρινό φύλλωμα
Ένα από τα συχνότερα ερωτήματα της εποχής είναι το τι να κάνουμε με όλο αυτό το φύλλωμα το οποίο ξεκινά το φθινόπωρο να καλύπτει τον κήπο; Να το αφήσουμε απλά εκεί πού είναι ή να φροντίσουμε την απομάκρυνσή του; 
Κατά αρχή να σημειωθεί η επικινδυνότητα των υγρών φύλλων, λόγω κυρίως της ολισθηρότητας τους, όταν μείνουν πεσμένα σε αίθρια, πλακόστρωτα ή σε μονοπάτια.
Τα πεσμένα φύλλα θα πρέπει επίσης να απομακρύνονται από τρυφερά βλαστάρια, τα αειθαλή φυτά και το γρασίδι αφού τα φυτά μπορεί να σαπίσουν από τα υγρά φύλλα. Όπως ειπώθηκε και πιο πάνω η έλλειψη φωτός βοηθά στην εμφάνιση των καφετιών κηλίδες στο γρασίδι.

Ωστόσο, τα φύλλα δεν είναι πάντα ανεπιθύμητα. Μπορούμε να αφήσουμε να συσσωρευτεί ένα στρώμα μέχρι 10 εκατοστά κάτω από τα δέντρα, τους θάμνους, τη χαμηλή βλάστηση και σε καθαρισμένα παρτέρια λουλουδιών και λαχανικών, για παράδειγμα. Ιδανικά, τα φύλλα θα πρέπει να στοιβάζονται απαλά χρησιμοποιώντας μια τσουγκράνα κήπου και να καλύπτονται με λίγο χώμα, έτσι ώστε να μην τα παίρνει ο αέρας και ταυτόχρονα η διαδικασία αποσύνθεσης να επιταχύνεται. Ακολουθώντας αυτά τα βήματα, θα βοηθήσετε να σχηματιστεί γρήγορα φρέσκος, πλούσιος χούμος, που θα βοηθήσει τα φυτά να ανθίσουν σε όλο τους το μεγαλείο την επόμενη άνοιξη. Τα φύλλα των ανθοφόρων θάμνων και των καρποφόρων φυτών που σαπίζουν γρήγορα είναι τα πιο κατάλληλα για αυτήν τη διαδικασία, που είναι γνωστή ως λιπασματοποίηση. Με αυτή την εξαιρετικά λογική μέθοδο χρήσης μεγάλων ποσοτήτων φύλλων, οι θρεπτικές ουσίες στα φύλλα και τα κομμένα κλαριά λειτουργούν ως οικολογικά λιπάσματα. Ένα στρώμα φύλλα πάνω από τα φυτά τα διατηρεί ζεστά και μονωμένα και τα προστατεύει από τις χαμηλές θερμοκρασίες. Μην ξεχνάτε να αφαιρείτε τα φύλλα που έχουν απομείνει την άνοιξη, όμως, για να επιτρέπετε στα φυτά να έχουν επαρκή καθαρό αέρα και φως.